Choć w XXI w. sytuacje, w których po przeprowadzonym zabiegu w organizmie pacjenta pozostaje ciało obce, dla wielu osób mogą być trudne do wyobrażenia, to mają one miejsce. Dlatego warto wiedzieć czy w takim przypadku szpital, w którym doszło do takiego zdarzenia ponosi za to odpowiedzialność i na jakiej podstawie. Dlatego pozostawienie ciała obcego po zabiegu w organizmie pacjenta jest podstawą odpowiedzialności szpitala.
Co to ciało obce?
Na początku należy wskazać, co może być ciałem obcym. Są to przyrządy używane podczas operacji (np. klamry, igły, sondy lub szczypce), ale również opatrunki (serwety, gaziki, tampony). Do pozostawienia tych przedmiotów dochodzi podczas operacji przeprowadzanych klasyczną metodą (czyli gdy nie jest wykonywana laparoskopia). Personel medyczny uczestniczący w operacji powinien w końcowej fazie sprawdzić czy stan narzędzi chirurgicznych oraz materiałów opatrunkowych jest zgodny. Należy także skontrolować pole operacyjne. Jednak ciągle występują przypadki, w których w ciałach pacjentów pozostawia się ciała obce.
Czy ktoś ponosi odpowiedzialność za taką sytuację? Tak, jest to podmiot leczniczy, a konkretniej personel medyczny uczestniczący w operacji. Czy można mówić o błędzie medycznym? Nie, gdyż zgodnie z wyrokami sądów oraz piśmiennictwem pozostawienie ciała obcego w organizmie pacjenta traktuje się jako rażące niedbalstwo. Wynika to z braku staranności, a nie z braku wiedzy medycznej.
Pozostawienie ciała obcego po zabiegu w organizmie pacjenta
O tym, iż w ciele pacjenta pozostawiono ciało obce dowiaduje się on, gdy zmaga się z niepokojącymi objawami. Ale także podczas badań kontrolnych lub kolejnej koniecznej operacji. Wówczas istotne jest, by w dokumentacji medycznej odnotowano, iż np. operacja była konieczna w celu usunięcia pozostawionego wcześniej ciała obcego. Pacjentowi przysługują następujące roszczenia. Zadośćuczynienie za cierpienia związane z tą sytuacją oraz odszkodowania, jeżeli poniósł koszty na diagnostykę oraz leczenie.
Ciało obce w leczeniu stomatologicznym
Chciałabym zwrócić jeszcze uwagę na wydawałoby się rzadki przypadek, a mianowicie pozostawienie ciała obcego podczas leczenia dentystycznego. Będę posiłkować się wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 8 grudnia 2015 r., II Ca 251/15 (II Ca 251/15 Szczegóły orzeczenia – System Analizy Orzeczeń Sądowych – SAOS). Dotyczył pozostawienia w kanale zębowym ułamanego fragmentu narzędzia dentystycznego. Stan faktyczny dotyczył leczenia kanałowego, podczas którego w zębie pacjenta pozostawiono ułamane narzędzie. Był to pilnik służący do oczyszczania i poszerzania kanału po zatruciu o kształcie choinki. Tego narzędzia używano we wcześniejszych etapach leczenia kanałowego. Sąd Okręgowy wskazał, że obowiązkiem lekarza, po spostrzeżeniu że doszło do takiego złamania narzędzia i pozostawienia jego fragmentu w zębie, jest poinformowanie o tym pacjenta. Jak też odnotowanie tego w karcie oraz podjęcie próby usunięcia tego narzędzia. Korzystny dla pacjenta wyrok zapadł dopiero w II instancji, w której rozważono wszystkie okoliczności sprawy oraz wzięto pod uwagę opinie biegłych.
Omówione przypadki oznaczają, że pozostawienie ciał obcych w organizmach pacjentów po przeprowadzonych operacjach pomimo rozwoju medycyny nadal się zdarza. Pacjent powinien jednak zawsze pamiętać o przysługujących mu prawach i z nich korzystać. Także po to, by zrekompensować poniesiony wskutek tego uszczerbek na zdrowiu.